فتق‌دیسک چیست؟
فتق‌دیسک سوراخی است که از طریق حلقه فیبری روی هسته دیسک ایجاد می‌شود. در ستون‌فقرات 23 دیسک همانند کمک‌فنر فشارهای وارد شده را جذب می‌کنند. این دیسک‌ها از یک هسته نرم و ژلاتینی تشکیل شده‌اند که پایداری لازم را برایشان فراهم می‌کنند.
به‌دلیل استرس زیاد یا فرسایش بر اثر افزایش سن این دیسک‌ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. این موضوع باعث ایجاد پارگی‌های جزئی و کوچکی روی حلقه فیبر بیرونی می‌شوند.
در نتیجه مقداری از هسته ژلاتینی از حلقه فیبری به سمت کانال نخاعی می‌رود. برخلاف بیرون‌زدگی هسته فتق‌دیسک دقیقا روی ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند. فتق‌های کوچک‌تر به‌عنوان پرولاپس و فتق‌های بزرگ‌تر و گسترده‌تر به‌عنوان سکستر شناخته می‌شوند.
فتق‌دیسک بیشتر در ناحیه کمری دیده می‌شود و بیشترین آسیب به این ناحیه وارد می‌شود. از طرفی کمتر در ناحیه گردنی و نزدیک به قفسه سینه رخ می‌دهد.
فتق‌دیسک چطور پیشرفت می‌کند، مهم‌ترین دلایل کدام‌اند؟
دلایل بسیاری منجر به بروز فتق دیسک می‌شوند. اول از همه باید گفت که سال‌ها بیماری دیسک بین‌مهره‌ای (نشئت‌گرفته از سن و سال) یکی از علل بروز فتق‌دیسک است. اینکه دیسک‌های ما عمرشان با سن ما مرتبط است یک موضوع کاملا فاحش است، اما این موضوع همیشه هم درست نیست. اما با این حال با گذشت زمان دیسک‌ها خاصیت ارتجاعی خودشان را به‌دلیل کاهش میزان آب از دست می‌دهند. این تغییرات خطر پارگی حلقه دیسکی را بیشتر می‌کند که منجر به فتق‌دیسک می‌شود.
این احتمال با عواملی دیگر همچون اضافه وزن، عدم تحرک و ورزش‌نکردن، بلندکردن اجسام سنگین و نشستن در پوزیشن نادرست تقویت می‌شود. البته که عوامل ژنتیکی هم بی‌تاثیر نیستند.
علائم فتق‌دیسک چطور ظاهر می‌شود؟
اگر که فتق به رشته‌های عصبی فشار زیادی وارد کند، بسته به محل فتق‌دیسک علائم بسیار زیادی ممکن است بروز دهد. به‌طور کلی بهتر است، افرادی که یک هفته مداوم کمردرد دارند و درد در ناحیه پاها و شانه‌ها هم پخش شده است به پزشک مراجعه کنند.
سه نوع مختلف فتق‌دیسک در ناحیه گردن، قفسه سینه و در ناحیه کمر:
- وزن بدن ما فشار اضافی و زیادی به ستون‌فقرات در ناحیه کمر وارد می‌کند. به همین خاطر در این ناحیه بروز فتق شایع‌تر است. فتق‌دیسک در این ناحیه باعث بروز درد شدیدی در قسمت پایینی کمر می‌شود که این درد عموما در پاها و باسن هم پخش می‌شوند. این درد با بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن ناحیه موردنظر همراه است. هر حرکت اضافه‌ای می‌تواند درد را بیشتر کند، حتی عطسه‌کردن و سرفه. به همین خاطر افرادی که دچار فتق‌دیسک هستند باید کاملا استراحت کنند. این نوع فتق علاوه بر اینکه باعث بی‌حسی و فلج‌شدن پاها می‌شود، می‌تواند در ناحیه مثانه و روده هم اختلالاتی را به‌وجود بیاورد. علاوه بر این‌ها این بی‌حسی ممکن است در ناحیه ران‌ها، مقعد و دستگاه تناسلی هم پخش شود. در صورتی که این درد به ناحیه پاها رسید سریعا به پزشک مراجعه کنید!
- فتق‌دیسک در ناحیه گردن عموما با درد شدید گردن همراه است که به دست‌ها و شانه‌ها هم منتقل می‌شود. علاوه بر بی‌حسی در قسمت بازوها به انگشتان دست هم می‌رسد. از دیگر مشکلات ناشی از فتق‌دیسک در ناحیه گردن می‌توان به سردرد، مشکل در تمرکز، سرگیجه، وزوز گوش، اختلالات تعادل و اختلالات بینایی اشاره کرد. درد در قسمت دست نشان‌دهنده فتق‌دیسک شدیدتر است.
- فتق‌دیسک به‌ندرت در ناحیه قفسه سینه دیده می‌شود. از علائم این موضوع می‌توان به کمردرد اشاره کرد که البته خیلی جزئی است. از آنجایی که درد در قسمت‌های مختلف پخش می‌شود حتی باید نگران حمله‌های قلبی هم بود.
تمامی مدل‌های فتق‌دیسک با عدم‌تحرک، بی‌حسی و اختلال در خواب همراه هستند.
تشخیص؛ چطور می‌توانیم فتق‌دیسک را تشخیص دهیم؟
تشخیص دقیق دکتر تنها با یک مکالمه و پرسش و پاسخ واضح با بیمار ممکن است. در این جلسه بیمار باید به سوالات مختلفی پاسخ دهد: چه علائمی دارید؟ درد دقیقا در چه ناحیه‌هایی احساس می‌شود؛ بازوها یا پاها؟ از چه زمانی احساس درد می‌کنید؟ چه چیزی باعث بروز درد شد؟ آیا با سرفه و عطسه درد شما بیشتر می‌شود؟ آیا خواب منظم دارید؟ آیا در دفع مدفوع و ادرار مشکل دارید؟ آیا تعادل خود را از دست می‌دهید؟ آیا اشیا از دست شما می‌افتند؟ دچار بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن ناحیه‌ای می‌شوید؟ آیا غلظت ادرار و عملکرد مثانه تغییر کرده است؟ قدرت بینایی شما دچار اختلال شده است؟ قبلا به‌سراغ کدام روش‌های درمانی رفته‌اید؟ بعد از این پرسش و پاسخ یک معاینه عصبی پیشنهاد می‌شود. در این روند پزشک میزان حساسیت و رفلکس بیمار را به محرک‌های مختلف بررسی می‌کند. بسته به اینکه درد در چه ناحیه‌ای احساس می‌شود می‌توان فتق‌دیسک را تشخیص داد.
البته که شرایط شغلی، روانی و اجتماعی شما در این روند بسیار موثر است. یکی از روش‌هایی که به پزشک کمک می‌کند به عمق ماجرا پی ببرد MRI است. در صورت وجود ورم در مفاصل، بی‌ثباتی و تغییر در ساختار عصبی و دژنریشن در دیسک احتمال وجود فتق بسیار است.
چه درمان‌هایی مناسب هستند؟
برای اینکه بتوانید بهترین روش درمانی را انتخاب کنید، عوامل زیر را در نظر داشته باشید:
- بیماری‌ها: درد، از بین رفتن قدرت تحرک، اختلال در مثانه
- نتیجه روش‌های درمانی قبلی و مدت زمان آن‌ها،، همچنین عوارض جانبی درمان‌های گذشته
- وضعیت عمومی بیمار: بیماری‌های قلبی، دیابت
- اختلالات عصبی: اختلالات حسی، رفلکس‌ها، اختلالات حرکتی یا ضعف بنیه
- نتایج MRI: فتق کوچک یا بزرگ، همراه با بی‌ثباتی و باریکی کانال نخاعی
- عوامل روان‌شناختی: موقعیت شغلی و اجتماعی
در نتیجه این آزمایش‌ها و بررسی‌ها مزایا و معایب روش‌های درمانی مختلف با جزئیات و بهترین راهکار ارائه می‌شود. ما به شما روشی را پیشنهاد می‌کنیم که نه‌تنها درد را کمتر می‌کند، بلکه باعث می‌شود علت آن را پیدا کنید. در نتیجه می‌توانید به یک درمان قطعی برای این درد برسید، بدون اینکه امکان بازگشت آسیب‌های عصبی وجود داشته باشد.
روش‌های مختلف برای درمان فتق‌دیسک:
- روش‌های محافظه‌کارانه: دارو، تزریق، سی‌تی‌اسکن(توموگرافی کامپیوتری)، فیزیوتراپی و الکتروتراپی.
- در صورت مشاهده فتق کوچک، استفاده از روش‌هایی مانند رفع فشار از روی دیسک با استفاده از لیزر (PLDD) یا نوکلزئوم (PN) رایج است.
- جراحی: به‌خصوص برای فتق متوسط و بزرگ که عموما با تنگی کانال نخاعی همراه است.
- استفاده از ژل‌های درمانی برای آسیب‌دیدگی‌های سطحی و جای زخم.
- استفاده از تکنیک بخیه‌زنی مخصوص برای جلوگیری از بازگشت فتق‌دیسک.
- اگرچه از روش پیوند سلولی برای دیسک بین‌مهره‌ای استفاده شود، حجم دیسک و خاصیت ارتجاعی آن‌ها با استفاده از بازسازی بیولوژیکی بافت دیسک ترمیم می‌شود.
- استفاده از پرتز به‌خصوص در ناحیه فتق‌دیسک گردن.
تنها گفت‌وگو با یک متخصص مشخص می‌کند که چه روش درمانی برای ما مناسب است.
پیشگیری‌های ممکن؟
آیا می‌توان از بروز فتق‌دیسک جلوگیری کرد؟ اگر به فتق‌دیسک دچار شدید چطور بقیه عمر خود را با آن زندگی کنید؟ خب، برای اینکه این قضیه روشن شود باید گفت که هیچ راهی وجود ندارد که بتوان از فتق‌دیسک به‌طور کامل پیشگیری کرد، اما شما قطعا می‌توانید با قوی‌کردن ستون فقرات خود ریسک آن را کمتر کنید. به عبارت دیگر، می‌توان گفت که سعی کنید زندگی سالمی داشته باشید. از مهم‌ترین عواملی که از فتق‌دیسک جلوگیری می‌کنند قوی‌کردن عضلات پشت و واردنکردن فشار زیاد به ستون‌فقرات است:
- حواستان به افزایش وزن باشد، زیرا وزن زیاد، فشار اضافی به پشت و دیسک‌های بین‌مهره‌ای وارد می‌کند.
- همیشه برای بلندکردن اجسام سنگین از پوزیشن اسکوات استفاده کنید و پشت خود را صاف نگهدارید.
- تحرک داشته باشید، با ژیمناستیک و ورزش‌کردن منظم عضلات پشت خود را قوی کنید. به‌عنوان مثال، شنا و دوچرخه‌سواری هم از ورزش‌های مناسب برای این کار هستند.
- از تشک مناسب استفاده کنید و مطمئن شوید که هنگام خواب در وضعیت بدی قرار ندارید. عموما عمر مفید هر تشک 7 سال است.
- اگرچه شغل شما باعث می‌شود مدت‌های طولانی نشسته کار کنید، حتما به‌سراغ
صندلی‌های قابل‌تنظیم و ارگونومیک بروید. از طرفی مدت طولانی یکجا ننشینید. بعد از یکی، دو ساعت بلند شوید، کمی قدم بزنید. این لطف را در حق ستون‌فقرات خود کنید!
کلینیک آوسینا در برلین خوشحال می‌شود به شما کمک کند
شما هرزمان که بخواهید، می‌توانید با ما تماس بگیرید، یک ایمیل ارسال یا فرم تماس را پر کنید. سپس برای هر بیمار یک وقت ملاقات با پزشک متخصص ستون‌فقرات، جراح مغز و اعصاب تنظیم می‌شود. بعد از تهیه تصاویر MRI و صحبت با پزشک، متخصصان ما تمامی احتمالات و راه‌های درمانی یا عمل جراحی را با شما درمیان می‌گذارند. شما همچنین فقط می‌توانید از راهنمایی‌های آن‌ها استفاده کنید.
اگر قصد داشته باشید که مدت درمان یا عمل جراحی را در برلین انجام دهید ما سعی می‌کنیم بهترین دوران اقامت را برای شما فراهم کنیم. در کلینیک آوسینا تجهیزات پیشرفته و کادر متخصصی در انتظار شما هستند. تمرکز کلینیک ما روی آخرین روش‌های درمانی با کمترین میزان خطر است. ما با کمک شما و همکاری متخصصان باتجربه سعی می‌کنیم بهترین روش درمان را پیدا کنیم که فقط در نتیجه یک دیدار حضوری ممکن می‌شود.
علاوه بر مراقبت‌های پزشکی، مراقبت‌های شخصی بیماران هم برای ما در اولویت قرار دارد. هدف ما راحتی و اطمینان‌خاطر شماست. در طول مدت درمان پرستاران ما 24 ساعته از شما مراقبت می‌کنند. تیم پرستاران ما به چندین زبان از جمله انگلیسی، روسی، لهستانی، ترکی، اسپانیایی، ایتالیایی، عربی، بلغاری و فرانسوی صحبت می‌کنند. نه‌تنها مراقبت‌های پزشکی بلکه راحتی خود شما هم برای ما مهم است. همچنین ما به سنت‌ها و عقاید بیماران نیز احترام می‌گذاریم.
تیم آوسینا متشکل از متخصصانی ماهر است که همه با هم در تلاش برای بهبودی شما همکاری می‌کنیم.