Spondylolisteza (Listeza)

Kiedy kręg „się wyłamuje”

Kręgozmyk, zwany również spondylolistezą, to ślizganie się kręgu wraz z jego korzeniami łukowymi, wyrostkami poprzecznymi i górnymi wyrostkami stawów. Segment może przesuwać się nad następnym dolnym kręgiem do przodu (anterolisteza) lub do tyłu (retrolisteza). Prowadzi to do niestabilności kręgosłupa i często do bólu pleców, nierzadko z bólem promieniującym do nóg. Najczęściej dotyka to piątych kręgów lędźwiowych - 80% i czwartych kręgów lędźwiowych – 15%. Ponad połowa wszystkich osób cierpiących ma od dawna nietypowe / niejasne objawy, dlatego tylko dokładna diagnoza może pomóc. Przy około 2-4% poślizg kręgosłupa pozostaje bezobjawowy i dlatego pozostaje niezauważony.

Objawy poślizgu kręgosłupa

Rozwój od 1 do stopnia 4 jest zwykle powolny w poślizgu kręgowym. Tylko w rzadkich przypadkach może dojść do nagłego pogorszenia. Z reguły jednak stres i długotrwały ból występują w stadium zaawansowanym. W zależności od siły poślizgu kręgowego, jeden lub więcej nerwów w kanale rdzeniowym / kanale kręgowym może się w dłuższej perspektywie ścisnąć i rozciągnąć. Może to spowodować uszkodzenie nerwów. To z kolei może powodować paraliż, który wpływa zarówno na nogi, jak i na funkcjonowanie pęcherza i jelit. Jednocześnie zużywają się krążki międzykręgowe (dyskopatia) i stawy kręgosłupa (spondyloartroza), co może czasami powodować silny ból. Pacjenci często odczuwają mrowienie, drętwienie i / lub osłabienie.

Przyczyny poślizgu kręgów

Zwykle kręgosłup tworzy gładką, lekką krzywą S, do której dostosowują się wszystkie komponenty. W tak zwanym kręgozmyku lub listezie, jeden lub więcej kręgów zsuwa się z normalnej pozycji.

Ta niestabilność może mieć różne przyczyny: z jednej strony wrodzone deformacje kręgosłupa powodują, że kręgi ześlizgują się z normalnej pozycji. Z drugiej strony stopniowe zmiany, takie jak zużycie, utrata kości lub wcześniejsze złamania mogą prowadzadzić do zsuwania się kręgów. Związane z wiekiem zmiany krążków międzykręgowych, a także zużycie ciał kręgowych są najczęstszą przyczyną poślizgu kręgów. Dotknięte są często osoby między 50. a 60. rokiem życia. Z biegiem lat krążki międzykręgowe, które służą jako amortyzatory między poszczególnymi kręgami, tracą płynność i objętość. Są coraz bardziej ściśnięte, odpowiednio blisko siebie, ścięgna i więzadła rozluźniają się. Segmenty kręgosłupa stają się niestabilne. Pojedynczy kręg nie jest już utrzymywany i może łatwo wymknąć się z istniejącej formacji. Dobrze wykształcone więzadła, mięśnie i ścięgna spowalniają przesuwanie się kręgów, ponieważ zapewniają dodatkowe wsparcie.

W innych przypadkach listezę może również wywołać nadmierne wykorzystanie kręgosłupa w sporcie wyczynowym. Gimnastyka artystyczna, skoki o tyczce lub pływanie stylem delfinowymm  są szczególnie narażeni na poślizg kręgów. Poważne obrażenia, takie jak wypadki drogowe, mogą również poważnie wpłynąć na stabilność kręgosłupa, powodując poślizg kręgów.

Zasadniczo można wyróżnić cztery poziomy nasilenia poślizgu kręgów (kategoryzacja według Meyerdinga):

  • Stopień 1: przesunięty o mniej niż 25%
     
  • Stopień 2: od 25 do 50%
     
  • Stopień 3: od 51 do 75%
     
  • Stopień 4: przesunięty o ponad 75%

Diagnoza poślizgu kręgów

Zdjęcie rentgenowskie pokazuje wyraźnie przesunięcie się kręgu. Jednak to, co wygląda tak spektakularnie na takim zdjęciu, często jest tylko zbiegiem okoliczności. Jeśli zwichnięty kręg nie naciska na nerw lub bezpośrednio na krążek międzykręgowy, poślizg jest w dużej mierze bez bólu i objawów. Może również powodować przewlekły, głęboko osadzony ból pleców w dolnej części pleców (L) - szczególnie, jeśli powodować będzie dalsze uszkodzenia kręgosłupa (również kręgosłupa szyjnego) i krążków międzykręgowych. Precyzyjna diagnostyka wymaga zatem całego pakietu środków. Przede wszystkim jest to szczegółowy wywiad z pacjentem (anamneza). Tutaj lekarz pyta zwłaszcza o stres w rodzinie lub niektóre sporty. Dodatkowo jest dokładne badanie kręgosłupa, w tym ustalenia dotyczące postawy pacjenta: kręgosłupa lędźwiowego, oceny miednicy i intensywności bólu.

Testy funkcjonalne i bólowe, diagnostyka CT lub MRI, pomiar kręgosłupa, EMG i dyskografia uzupełniają obraz diagnozy poślizgu kręgów.

Terapia kręgozmyku

W niektórych przypadkach leczenie terapiami zachowawczymi jest wystarczające, aby złagodzić dyskomfort spowodowany przez kręgozmyk. Oprócz leczenia bólu dążymy do stabilizacji kręgosłupa. W ramach zabiegu fizjoterapii wzmacniamy mięśnie lub pacjent tymczasowo otrzymuje gorset, który utrzymuje plecy w odpowiedniej formie. Jednak leczenie zachowawcze nie jest w stanie leczyć samej choroby (spondylolistezy) przyczynowo.

Jeśli dyskomfort i ból utrzymują się dłużej lub jeśli wystąpiły znów dolegliwości, osiągamy trwałą stabilizację dotkniętych odcinków kręgów chirurgicznie (spondylodeza - blokowanie lub usztywnianie). Dzięki tej metodzie chirurgicznej nie tylko stabilizujemy staw, ale także eliminujemy wszelkie zwężenia, korygując pozycję poślizgniętych kręgów (repozycja) i uwalniając ściśnięte nerwy (dekompresja).

Blokowanie kręgosłupa odbywa się za pomocą elementów tytanowych w celu ustabilizowania swobodnych odcinków ruchu. Podczas operacji śruby wprowadza się do trzonów kręgów w znieczuleniu ogólnym i mocuje za pomocą elementów łączących.

Czasami konieczne jest zastąpienie uszkodzonych dysków blokami kostnymi, strukturami tytanowymi lub tworzywami sztucznymi. Podczas listezy (kręgozmyku) najpierw poprawiamy segment kręgosłupa, a następnie naprawiamy całość w tej samej sesji. Kilka miesięcy po zabiegu stawy kręgowe stapiają się z zastosowanymi blokam. W ten sposób osiąga się usztywnienie dotkniętego odcinka.

W rezultacie chwiejność zostaje wyeliminowana, a ból znacznie złagodzony. Tylko wtedy istnieje kolejna szansa na leczenie zachowawcze w celu wzmocnienia mięśni pleców. Oczywiście po takiej interwencji pacjenci mogą wykonywać wszystkie pożądane ruchy pleców - często nawet lepiej niż wcześniej.

Dr. med. Munther Sabarini

Autor
Dr. med. Munther Sabarini
Lekarz specjalista Neurochirurg