Omurga Kayması (Spondilolistezi/Listezis)

Omurlar “Raydan Çıkarsa”

Omurganın kayması, yani spondilolistezi, omur gövdelerinin omurga arkı kökü, çapraz uzantılar ve üst eklem uzantıları ile birlikte kaymasını ifade eder. Bu esnada segman bir altta bulunan omuru öne doğru (anterior listezis) veya arkaya doğru (Retro listezis) kaydırabilir. Bu da omurganın istikrarsızlaşmasına yol açar (instabilite) ve sıkça bacaklara da yansıyan sırt ağrılarına neden olur. 5. bel omuru yüzde 80 ile en sık, 4. bel omuru yüzde 15 ile ikinci sık bu olguya maruz kalan omurlardır. Hastaların yarısından çoğu uzun süre atipik/belirsiz semptomlar görürler, bu nedenle sadece kesin tanı koyma işlemi netlik sağlar. Hastaların yaklaşık yüzde 2-4 arasında omurga kayması belirti göstermez ve bu nedenle tespit edilmez.

Omurga Kaymasında Belirtiler

Omurga kaymasında 1. dereceden 4. dereceye kadar geçen süreç çok gizli ilerler. Çok nadiren ani kötüleşmeler görülür. Genel olarak ileri evrede yüklenme ve sürekli ağrılar meydana gelir. Omurga kaymasının şiddetine göre uzun vadede spinal kanalda/omurga kanalında birden fazla sinir sıkışabilir ve gerilebilir. Bu da sinir hasarlarına neden olabilir, bunlar sinirin işlev kaybına kadar gidebilir. Bundan dolayı da felçler görülebilir, bunlar hem bacakları, hem mesaneyi veya bağırsakları kapsayabilir. Aynı zamanda diskler (omurga fıtığı) ve omurga eklemleri (spondilartrozu) yıpranabilirler, bu da çok şiddetli ağrılara neden olur. Hastalar sıkça karıncalanma, uyuşma ve/veya güç kaybı hissederler.

Omurga Kaymasının Nedenleri

Omurga normal şartlarda omurganın tüm öğeleri uyum sağlayan, hafif S-kavisli bir şekle sahiptir. Kayan omurlarda veya omurga kaymasında bir veya birden fazla omur normal pozisyonun dışına çıkarlar.

Bu İnstabilitenin farklı nedenleri olabilir: Bir yandan doğuştan var olan omurga deformasyonları omurların doğal konumlarının dışına kaymalarına neden olurlar. Diğer yandan yıpranma, kemik erimesi veya öncesinde meydana gelen kırıklar gibi zamanla meydana gelen değişiklikler omurga kaymasına neden olabilir. Yaşlanmaya bağlı disk değişiklikleri ve omur gövdelerinin yıpranması omurga kaymasını en sık görülen nedenleridir. En sık 50 ile 60 yaş arasındaki kişilerde gözlemlenir. Çünkü yıllar geçtikçe, omurların arasında tampon görevini yerine getiren diskler sıvı kaybederler ve bununla birlikte hacimleri azalır. Gittikçe daha fazla sıkıştırılırlar ve böylece birbirlerine daha yakın dururlar, tendonlar ve lifler gevşer. Bununla birlikte omurga bölümleri instabil duruma gelirler. Omur tek başına tutulamaz ve kolayda mevcut dizilimin dışına kayabilir. Güçlü tendonlar, kaslar ve lifler bu kaymayı yavaşlatırlar, çünkü ekstra destek sağlarlar.

Nadiren listezis ağır sporun omurgaya aşırı yüklenmesi nedeniyle meydana gelir. Burada artistik jimnastikçiler, sırıkla yüksek atlama atletleri ve kelebek stili yüzücüleri omurga kayması tehlikesi barındırırlar. Trafik kazalarında olduğu gibi ağır yaralanmalar da omurga stabilitesini önemli ölçüde bozabilir ve omurun kaymasını tetikleyebilir.

Genel olarak omurga kayması dört şiddet derecesine bölünür (Meyerding sınıflandırması):

  • 1. Derece: %25’den azı kaymış
  • 2. Derece: %25 ile 50 arası kaymış
  • 3. Derece: %51 ile 75 arası kaymış
  • 4. Derece: %75’indne fazlası kaymış

Omurga Kayması Tanısı

Röntgen filmleri omurga kaymasını net gösterirler. Ancak filmde çok endişe verici görülen hadise, çoğu zaman tesadüfen ortaya çıkar. Kayan omur bir siniri sıkıştırmaz veya doğrudan diske baskı uygulamazsa, omurga kayması genel olarak önemli ölçüde ağrısız ve belirtisiz kalır. Ancak sırt bölgesinde (bel omurgası) kronik, çok derinde oluşan sırt ağrılarına neden de olabilir – bu özellikle omurgada (boyun omurgası dâhil) ve disklerde hasara yol açtığında meydana gelir. Bu nedenle kesin tanı işlemi bir uygulamalar paketinden oluşur. Tabii birinci sırada hasta-hekim görüşmesi (anamnez) yer alır. Bu görüşmede hekim özellikle ailevi kalıtsal unsurlar ve yapılan belirli sporlar hakkında soru sorar. Ayrıca omurgada, hastanın duruşu, bel omurgasında basamak oluşumu, leğen pozisyonu tahmini ve ağırların şiddeti dâhil detaylı bir muayenesi düzenlenir.

Fonksiyon- ve ağrı testleri, BT veya MR taramaları, omurga ölçümü, EMG ve diskografi omurga kayması tanı işlemini tamamlarlar.

Omurga Kayması Tedavisi

Bazı durumlarda omurga kaymasının neden olduğu şikâyetleri hafifletmek için geleneksel tıbbi terapi yönetmelerinin uygulanması yeterli olur. Ağrı tedavisinin yanı sıra burada omurganın stabilizasyonunu hedefleriz. Fizyoterapi kapsamında kas sistemini güçlendiririz veya hastaya geçici olarak korse uygulanır, bu korse sırtı doğru duruşta tutar. Ancak geleneksel tıbbi terapi hastalığa neden olan sebeplerin kendisini (omurga kaymasını) tedavi edemez.  

Şikâyetler ve ağrılar uzun süre kalıcı olursa veya işlev kayıpları meydana gelmişse, ameliyat (spondilodez – blokaj veya destekleme) ile ilgili omurga bölümünde kalıcı bir stabilizasyon elde ederiz. Bu ameliyat yöntemi ile sadece eklemi sağlamlaştırmayız, ayrıca meydana gelmiş daralmayı ortadan kaldırırız, kayan omurga gövdelerinin konumunu düzeltiriz (yeniden konumlandırma) ve sıkışan sinirleri serbest bırakırız (dekompresiyon). 

Omurganın blokajlarını titanyum elemanları ile düzenleriz, böylece gevşeyen hareket bölümleri stabilize edilir. Ameliyatta ayrıca genel anestezi altında omurga gövdelerine vidalar yerleştirilir ve bağlantı elemanları yardımıyla sabitlenirler. Bazen hasar görmüş disklerinin kemik blokları, titanyum yapıları veya plastikler ile değiştirilmeleri gerekir. Omurga kaymasında (listezis) önce omurga bölümünü düzeltiriz ve ardından aynı oturumda omurgayı sabitleriz. Ameliyattan birkaç ay sonra omurga eklemleri yerleştirilen bloklarla veya şeritlerle bütünleşirler. Böylece ilgili bölüm sıkılaştırılır.

Bu da gevşemeyi ortadan kaldırır ve ağrıları önemli ölçüde hafifletir. Ancak bunda sonra geleneksel tıbbi terapi ile sırt kasları güçlendirilebilir. Böyle bir ameliyattan sonra hastalar tabii ihtiyaç duydukları tüm sırt hareketlerini yapabilirler – çoğu zaman eskisinden daha iyi bir şekilde.

Dr. med. Munther Sabarini

Yazan
Dr. med. Munther Sabarini
Nöroloji Cerrahisi Uzman Hekimi

Avicenna Klinik Size Yardım Etmekten Mutluluk Duyar

2001 yılından bu yana Avicenna Kliniği Berlin merkezde bulunmaktadır. Hekimlerimizin her biri kendi branşında (nöroloji cerrahisi, omurga cerrahisi, anestezi, ortopedi) en az 25 yıllık uluslararası tecrübeye sahiptirler.

Şiddetli sırt ağrıları çekiyorsanız, omurga fıtığınız varsa veya bundan şüpheleniyorsanız ve kliniğimize başvurmak istiyorsanız, aşağıda belirtilen iletişim kanallarını kullanınız:

Avicenna Klinik
Paulsborner Str. 2
10709 Berlin

Telefon: +49 30 236 08 30
Faks: +49 30 236 08 33 11
E-posta: info@avicenna-klinik.de