Spinal Adezyonlar (Omurgada Yapışmalar)

Spinal Adezyonlar Nedir?

Yapışmalar veya skarlaşma her noktada meydana gelebilirler – böylece tüm omurga bölgesinde, sinir yapılarında, karında ve hatta kalpte bile. Yapışmaların bir diğer adı adezyondur – “adhere” “bir şeye yapışmak anlamına gelir”. Bunlar fibröz liflerdir ve yapılara veya organlara yapışırlar. Adezyonlar cerrahi müdahalelerden, yaralanmalardan, kanamalardan ve iltihaplanmalardan sonra meydana gelirler. Anatomik olarak “başarılı” omurga ameliyatlarından sonra skarlaşma meydana gelirse, nükleotomi sonrası sendromundan bahsederiz. Ayrıca “iyileşmiş” omurga fıtıklarda da yapışmalar oluşabilir, bunlar fıtığın kendisi gibi sinir yapılarına yapışırlar ve baskı uygularlar. 

Görülme Sıklığı - Uluslararası Araştırmalar Spinal Adezyonlar Hususunda Nasıl Bilgi Veriyor

Uluslararası araştırmalar yapışmaların cerrahi müdahalelerden sonra tahmin edildiğinden çok daha sık oluştuğunu belgelemiştir. Araştırmalar daha önce ameliyat edilmiş kişilerin yüzde 67’sinin yapışmalara sahip olduğunu kanıtladı. Büyük veya birden fazla ameliyat geçirmiş kişilerde bu oran yüzde 81 veya 93 ile görülmüştür. Daha önce hiç ameliyat geçirmemiş kişilerde yapışma görülme oranı yüzde 10,4 ile belirlenmiştir. Omurga fıtığı ameliyatı olan tüm hastaların yaklaşık yüzde 15’inde nükleotomi sonrası sendromu gözlemlenmiştir. Bu hastaların üçte ikisinde bunun nedeninin skarlaşma veya peridural bölgede yapışmalar olduğu manyetik rezonans tomografisi ile gözlemlenmiştir.

Spinal Adezyonların Nedenleri

Spinal yapışmalar – eğer ameliyat sonrası değil ise omurgada NASIL oluşurlar? Bunun cevabı biraz zor, çünkü adezyonlar modern tıbbın en iyi korunan sırlarından veya bulmacalarından bir tanesidir. İnsanların adezyon oluşumuna genetik bir yatkınlığı olması da mümkün. Tabii bazı bilgiler de elde edildi – örn. :

Yapışmalar farklı – ve cerrahi ile ilgili olmayan da – değişiklikler nedeniyle oluşabilirler: iltihaplanmalar, yaralanmalar, kemoterapi, ışın tedavi veya kanser gibi kötü huylu hastalıklar yapışmalara neden olabilirler. Ayrıca yapışmalar epidural bölgede spontane kanamalar, travma ve iltihaplanmalar sonrasında ve “iyileşmiş” omurlararası disklerden madde akması sonucu spinal kanal içerisinde meydana gelebilirler. Tüm bu süreçler ilgili bölgede “yabancı maddeler” oluştururlar. Böylece yapışmalar koruyucu bir tepki olarak da görülebilirler. Skarlaşmalar sinir köklerini neredeyse hareketsiz kılarlar ve kan dolaşımını ve beyin-omur-sıvısı sirkülasyonunu bozabilirler.

Spinal Adezyonların Belirtileri

Çoğu zaman bacaklarda, kollarda veya sırtta uzun vadeli orta şiddetli ağrılar görülür. Hadiseden (cerrahi müdahale, ışın tedavi, yaralanma, vs.) birkaç hafta veya aylar sonra yanan veya yayılan ağrılar ve sıklıkla beraberinde bacaklarda veya kollarda duyu bozuklukları oluşur.

Spinal Adezyonların Tanı Edilmesi

Her Tanı işlemi hasta-hekim görüşmesi ile başlar. Bu durumda da böyledir. Doktorunuza ağrılarınızın nerede olduğunu ve ne zaman başladığını anlatın. Kontrast madde verilmesi ile düzenlenen manyetik rezonans tomografisi yapışmaları kesin görüntüler. Kontrast maddesi bir sıvıdır. Kontrast maddesi skarlaşmış dokuların MR-taramasında diğer yapılardan daha belirgin olmasını sağlar. Böylece tekrarlayan omurga fıtığını yapışmadan ayırt edilebilir.

Yapışmaların Tedavisi

Bunu net bir şekilde söylemek gerekir: Adezyonların tedavisinde kolay çözümler yoktur.

Yapışmalar ameliyat esnasında önlenebilir mi? Ameliyat esnasında manipülasyonlar da bir rol oyarlar: Ameliyat ne kadar az müdahaleci olursa (minimal-invaziv), o kadar az yapışma meydana gelir. Büyük kesiklerle düzenlenen geleneksel ameliyatlar daha fazla yapışma meydana getirirler. Ameliyat esnasında dikkatlice uygulanan mikro cerrahi hazırlıklar ve kanamaların önlenmesi daha az skarlaşmaya neden olur. Yapışmaları önlemek için ameliyat alanının anti-skarlaşma-jeli ile infiltre edilmesi mantıklı bir uygulamadır.

Ameliyattan sonra da dokulara iyileşmeye ve kendisini yenilemeye zaman tanımalıdır. Dokuların erken kullanılması ve yorulması adezyon oluşumunu destekler.

Eğer ağrılar sadece yeterli miktarda basınçtan kurtarılmış sinir kökünün skarlaşmasından meydana geliyorsa (yeni fıtık oluşumu veya instabilite olmadığı kesinleştirilmelidir) üç tedavi yöntemi vardır – ilaç tedavisi, cerrahi ve/veya psikolojik tedavi. Titiz ve hassas bir ameliyat tekniğinin uygulanması yapışmaları kaldırmanın en etkin yolu olduğu ve adezyonun yeninden oluşmasını en etkin şekilde önlediği kanıtlanmıştır. Mikro cerrahi yöntem anti-skarlaşma-jeli infiltrasyonu ile birlikte uygulanan adeziyolizdir. Başka bir yöntem ise epiduroskopidir. Bu yöntemle hekim omurga kanalındaki yapışmaları ve iltihaplanmaları görülür kılar ve hassas aletlerle kaldırabilir.

İlaçlı ağır tedavisi ağır kesici ilaçlarının bir kombinasyonu ile uygulanır. Ağrı tedavisi basit ağrı kesicileri ve eşlik eden fizyoterapi ve psikososyal terapi ile başlar. Hastaların güçlü morfin içeren ilaçlara, anti-nöropatik ve anti-depresan ilaçlara başvurmak zorunda kalmaları hiçte azımsanacak kadar nadir değildir.

Bu durumda ağrı sinyallerini değiştirmek veya bastırmak için elektrik sinyaller oluşturulan bir omurilik uyarımı (spinal kort uyarımı) iyi bir alternatif olabilir.

İyileşme Olasılığı - Spinal Adezyonlarda Mikro Cerrahi Böyle Yardımcı Olur

Yapışmaları sökmek için mikro cerrahi iyi bir çözümdür. Anti-skarlaşma-jeli skar oluşumundan korur. Önemli olan ameliyat sonrası düzgün bir bakımdır. Yukarıda belirtildiği gibi bir tedavi yöntemi kombinasyonunun uygulanması çoğu zaman çok başarılı olur.